Quê nghèo, xóm nghèo nhưng giàu mùi Tết. Thơm ngọt rim gừng, rim dừa, rim bí. Thơm lừng những chiếc bánh tráng trắng ngà nóng hổi mới vớt khỏi lò. Thơm nhức mũi những mẻ nếp phồng to làm cốm. Ôi, ra rồi, thơm phức mùi chiếc khuôn bánh thuẫn vừa được mở nắp. Mùi thơm đặc trưng không thể lẫn. Bây ơi, tới rồi, Tết tới rồi! Không lầm vào đâu được. Tôi sẽ bằng tốc độ ánh sáng đi “lan tỏa” cái mùi ngất ngây ấy đến chúng bạn ngay sau khi hương thơm của mẻ bánh đầu tiên chảy tràn xuống lồng ngực.
banhthuan.jpg
Bánh thuẫn - Ảnh: Internet


Bánh thuẫn, đấy là thứ bánh ngon nhất mà tôi từng được ăn (hồi đó tôi nghĩ vậy). Còn bây giờ, ý nghĩ ấy vẫn chưa thay đổi mà tôi còn kết luận, bánh thuẫn - thứ bánh nhà quê ám ảnh người dân quê.

Ám ảnh lắm. Quê tôi hồi đó, dấu hiệu rõ ràng nhất của Tết là mùi bánh thuẫn. Tôi gọi bánh thuẫn là bánh nhà quê. Bột khoai hạ nhà làm, trứng vịt ngoài chuồng, chỉ cần mua đường cát, hũ va-ni (hoặc củ gừng giã lấy nước) thì sẽ có những mẻ bánh thơm… mênh mang bất tận. Trời ơi, tôi thấy như mình đang ngồi chứng kiến những chiếc bánh được quyện từ hỗn hợp trứng, bột, đường vun tròn, xòe bốn tai hoa trong lửa. Đợi một chút nữa! - mẹ “hét” - khi tôi hồi hộp đòi mở nắp. Sau mấy giây nín thở rồi cũng tới giờ khắc chiếc nắp đồng được mở, những chiếc bánh nở tai hoa dậy mùi được vớt ra sắp ngay ngắn. Vàng rộm, thơm nức, ngọt vừa đủ - tôi luôn được mẹ cho “ khai vị” chiếc bánh đầu tiên. Sướng mê tơi! Vừa ăn vừa thán phục - đó quả là thứ bánh đơn sơ mà nhức nhối.
Tôi đã nghĩ mình là đứa trẻ duy nhất của thế gian này thèm bánh thuẫn. Vì thèm nên ám ảnh. Với tôi, ngày nhà làm bánh thuẫn sẽ là một ngày trọng đại. Nếu là ngày tới trường thì tôi xem là ngày xui xẻo. Xin lỗi cô thầy vì ngày hôm đó học trò khó lòng dung nạp kiến thức khi trong đầu cứ chất chứa mùi bánh thuẫn. Và như thế, tan học, tôi sẽ ba chân bốn cẳng phóng nước đại về nhà. May quá, tôi luôn về nhà trước mẻ bánh cuối cùng. Không kịp thay đồ, tôi sà lại chực mẻ bánh vét xoong - còn một ít nguyên liệu mẹ sẽ rót thêm nước ấm đánh đều và rót vào các khuôn, mỗi khuôn một ít. Tôi sẽ hí hửng xin mẹ được tự tay vớt những chiếc bánh mềm èo, xốp xịch đó. Bánh vét xoong là mẻ bánh ngon nhất trần đời. Những chiếc bánh mềm mềm, nong nóng dậy mùi, vừa thổi vừa ăn, ngon ơi ngon… Ăn bánh thuẫn đừng vội - mẹ dặn. Tôi sẽ cẩn thận cầm, hít no nê đã đời rồi từ từ nhẩn nha chiếc bánh đặc biệt ấy.
Tết đến, mẹ sẽ chọn những chiếc bánh thuẫn đẹp nhất cúng tổ tiên và mời khách. Một đĩa bánh thuẫn nở đều nở đẹp, sự giòn thơm phô tràn ra bên ngoài. Khách đến nhà chúc Tết, đầu tiên sẽ là lời khen “bánh thuẫn năm nay đẹp quá…” - mẹ sẽ cười mãn nguyện, lời khen ấy có giá trị hơn bất cứ một câu chúc Tết mỹ miều nào.
Còn tôi, niềm vui những mùa xuân tuổi nhỏ đơn giản lắm. Chỉ cần cầm cái bánh thuẫn giòn rụm, cắn vào một miếng, vị ngọt của bánh tan ra trên đầu lưỡi, ngây ngất nghe mùi thơm lan tỏa xung quanh là tôi đã thấy như thu cả mùa xuân.

Nói tới bánh thuẫn lại nhớ đến lần đầu phạm tội. Năm đó mùa màng thất bát, các con đổ bệnh, túng bấn nên mẹ phán Tết này khỏi bánh khỏi trái. Tôi thiếu điều muốn được nằm luôn trên giường bệnh mà không thiết chuyện Tết nhứt vì không được ngồi bên âu lửa ngắm những chiếc bánh xòe tai hoa. Nhà có sẵn bột, mua thêm ký đường là được mà. Mày đẻ được trứng thì mẹ làm... Không đẻ được thì lấy trộm. Tôi đã khóc òa khi bọc trứng vừa được mang ra khỏi cửa chuồng thì gặp bác Sáu, chủ trại vịt bên sông. Cháu xin lỗi. Tại… tại… cháu thèm bánh thuẫn mà mẹ không… Chiều hôm đó, tôi mếu máo, nín thở nép bên cửa khi thấy bác Sáu từ ngoài cửa bước vào kêu to: chị Hai ơi, chị Hai ơi. Chết rồi, bác đi mắng vốn. Mẹ chạy ra thì bác dúi túi trứng vào tay bảo làm bánh thuẫn cho sắp nhỏ: Tết không được ăn bánh thuẫn buồn lắm, hồi nhỏ tui cũng vậy…

Bây giờ đã ngấp nghé tuổi tứ tuần, xa quê chừng ấy năm, nghĩ về Tết, trong đầu tôi, trong tim tôi, không có thứ gì khác ngoài mùi bánh thuẫn và bài học về tình thương..

Nguyễn Thị Bích Nhàn

(Tác giả đoạt giải Ấn tượng cuộc thi viết Bến bờ nhân gian)

Nguồn: giacngo.vn